De onzekere toekomst van cryptovaluta: Geld zou simpel moeten zijn.

Cryptovaluta gaan parabolisch.

Ik heb eerder al gezegd dat het niet mijn domein van expertise is. Er is een natuurlijke neiging om negatief te zijn over iets wat je niet hebt en positief over iets wat je wel hebt. Hou daar dus rekening mee bij wat volgt.

Lezers vragen of ze nog in cryptobeleggingen kunnen stappen. Andere lezers vragen dan weer: ‘Is het een zeepbel ?’

Alles wat parabolisch gaat, wordt uiteindelijk een zeepbel. Maar het woord ‘zeepbel’ is slecht gekozen en er wordt veel te veel gebruik en misbruik van gemaakt. Een zeepbel die uiteindelijk uiteen spat is meteen het einde van het verhaal. Een geplofte zeepbel kan je niet terug opblazen. Toch niet dezelfde.

De tulpenmanie was een zeepbel in de strikte betekenis van het woord. Nooit werd er nog in tulpen gespeculeerd. Tulpen kunnen door kwekers en zelfs door amateurkwekers exponentieel worden vermeerderd. Dat was de Hollandse speculanten uit de zeventiende eeuw blijkbaar ontgaan.

Maar in de wereld van financiën waar het net het geld is dat exponentieel kan worden vermeerderd, worden zogenaamde ‘zeepbellen’ eens geploft, ook weer opgeblazen. 18 jaar na de uiteengespatte internetzeepbel, zijn ze weer bezig. Deze keer vooral in sociale media, maar ook daar buiten.

Elon Musk heeft zelf al twee keer gezegd dat ‘zijn’ Tesla Motors toch wel zéér rijkelijk gewaardeerd wordt door de beurs. De eerste keer een jaar of twee geleden toen het aandeel na zijn ‘waarschuwing’ met zo’n 30 % daalde, en nu opnieuw terwijl Tesla nu dubbel zo hoog staat als toen.

Cryptovaluta zijn een echo van de internet zeepbel anno 2000. Het is volslagen nieuw. Het is geen doordruk van de vorige want anders zou je glasheldere conclusies kunnen trekken. Er zijn altijd argumenten om deze anders te bekijken en deze argumenten zijn op zich moeilijk te weerleggen.

Cryptovaluta staan nog maar aan het begin van de adaptatie. Dat is zo’n argument. Dat is ook zo. Slechts een kleine groep is er mee bezig. Heel de wereld valt nog te bekeren. Slechts een klein deel daarvan volstaat ruimschoots om de kapitalisaties van alle cryptomunten nog eens te verveelvoudigen. Dat is allemaal waar. Maar cryptovaluta zijn bijzonder complex en ze worden vooral omarmd door mensen die graag met complexe dingen omgaan.

De virtuele geldhemel

Geld zou simpel moeten zijn want iedereen moet het kunnen gebruiken. Het raadselachtige is hoe de banken met cryptovaluta omgaan of zullen mee omgaan. Laten ze de speeltijd nog wat doorgaan ? Om zelf misschien wat bij te leren ? Ze staken blijkbaar hun tenen in het water met Ripple. Met het risico dat ze op een bepaald ogenblik zelf buitenspel worden gezet ?

“Geef mij de toelating om het geld te drukken en het kan mij niet schelen wie de wetten opstelt...." Deze uitspraak komt van Mayer Amschel Rothschild. De bankiersfamilie die alle oorlogen hielp mee financieren, meestal langs beide kanten. Omdat de toekomstige overwinnaar sowieso schatplichtig werd aan de geldschieter.

Wat de crypto’s doen is eigen geld drukken. De virtuele variante ervan uiteraard. Het heeft dus de kiemen om het banksysteem creatief te vernietigen. Technisch valt ermee te betalen. Wat zelden gebeurt, vermits iedereen die in het recente verleden met Bitcoin of Litecoin of Ethereum heeft betaald voor een product dit bij nader inzicht veel te duur heeft betaald. Omdat de verhandelwaarde van de jetons intussen zijn verveelvoudigd. Ze worden met andere woorden zo goed als uitsluitend gebruikt om te speculeren op meerwaarde.

Dat is wellicht de hoofdreden waarom het bankenestablishment het een beetje laat gebeuren. Als de crypto’s crashen, gaat het geld ter ziele. Naar de virtuele hemel. Niemand moet worden gered of vergoed door het banksysteem of door de overheid en er is nergens een cascade-effect in de reële economie.

Ook de aanpak van overheidsinstanties zoals de SEC (de Amerikaanse beurswaakhond) in verband met cryptomunten is meestal bijzonder verwarrend. Zo weigerde de SEC een ETF op Bitcoin op verzoek van de Winklevoss-broers (early adopters) en enkele weken later zei de SEC dat ze het nog eens zou herbekijken.

Een grappige opmerking vond ik die van Charlie Lee, de CEO van Litecoin, die met het idee speelde een nieuw token te lanceren onder de naam SEC. Want mocht de SEC (Security and Exchange Commission) een onderzoek ernaar lanceren, maken ze zich ofwel onsterfelijk belachelijk, ofwel zaaien ze meteen overal verwarring.

Dus in een notedop, wat is mijn nederige non-expert mening over cryptomunten ? Alles wat parabolisch en vanop afstand gezien bijna verticaal gaat, heeft een hoog risico een zeepbel te zijn. De crypto’s zijn opnieuw in de mainstream pers geweest -­nota bene De Tijd-­ en de vorige keer was dat eind 2013. Kort nadien ging Bitcoin zwaar onderuit. Zwaar wil zeggen ongeveer minus -­80 %. De mainstream pers heeft een notoire track record van dat soort zaken.

Altcoins: een lawine van concurrentie

Meer nog dan de exponentiële waardestijging van the big 4 -­ Bitcoin, Ethereum, Litecoin en Ripple-­ is de al even exponentiële toename van het aantal altcoins dat boven de doopvont wordt gehouden. Meer dan 800 zijn er al, en iedereen kan er één opstarten. Het is een laagdrempelige activiteit voor iemand die beslagen is in IT. Het is bijna de andere kant van het spectrum als mijnbouw. Nauwelijks kosten voor infrastructuur, geen regulering, geen protesten van de lokale bevolking of NGO’s, geen kalvarie van vergunningen, en je hebt je zaak op de rails vanaf day one. Maar dat betekent ipso facto een lawine van concurrentie.

First mover of first out of the gate zoals Bitcoin is een grote plus ondanks de grote handicaps op het vlak van de transactietijden. Of je als altcoin of alternatieve coin ooit in de top 10 of top 100 raakt is een andere zaak, maar hier klinkt de echo met de internet start-ups anno 1999-­2000 nog luider.

Simpele beleggingswetten

Of het nu cryptovaluta is, goud, zilver, aandelen, vastgoed of om het even wat dan ook, elke parabolische stijging wordt onstabieler in de tijd en crasht onvermijdelijk en zonder enige twijfel.

Twijfel is diegenen die er middenin zitten nochtans niet vreemd. Cryptovaluta adepten zeggen: ‘Jazeker ze zullen crashen, maar dat hebben ze al enkele keren gedaan, ze kruipen steeds weer recht en stijgen vervolgens naar nieuwe records.’

Nope. Dat is geen crash, dat heet volatiliteit. Volatiliteit stijgt met de duur van de exponentiële hausse en kan gemakkelijk verward worden met een crash omdat je dat laatste pas achteraf zeker weet en daar moet eerst een bepaalde tijd over gaan. Een crash veronderstelt een zware koersdaling die niet onmiddellijk herstelt en gevolgd wordt door een langere periode van poging tot herstel, faling of zelfs verdere afbrokkeling. Zoiets kan werkelijk inhakken op de zelfzekerheid en het vertrouwen van de grootste believers in het verhaal.

De grootste en gevaarlijkste zeepbellen heb je in volslagen nieuwe dingen. Iets wat je niet kunt toetsen aan een vergelijkbaar iets uit het verleden. De markt van crypto’s is met zijn +120 miljard dollar nog klein in vergelijking met de internetbubbel anno 2000, zegt men. Alsof je safe zit zolang die niet wordt overschreden. In grootte en volume zit je lager, maar de amplitude van de bewegingen zijn véél groter dan toen.

Een ander verraderlijk iets is dat een crash meestal niet start vanaf een top, maar een eindje later (en lager) wanneer beleggers vinden dat het allemaal nogal mee valt gezien de omstandigheden en de hoge waardering. Zo crashte de Dow Jones niet vanop de top van 2.700 in augustus 1987, maar wel twee maanden later toen de index begon te wiebelen net boven de 2.400 punten. In die zin geven cryptovaluta een min of meer creepy gevoel. Het kan even goed onterecht zijn, ik geef het maar mee.

Het corrupte fiat-systeem

We weten momenteel niet hoe de toekomst zich zal ontwikkelen voor wat betreft het financieel systeem. Dat het huidige fiat-systeem corrupt is, werd duidelijk bewezen en 99,9% van de mensen blijft erbij zweren omdat ze ofwel geen uitweg zien, en meer nog, er gewoon niet mee bezig zijn. In een wereld waar het de Katy Perry’s zijn die 100 miljoen volgers trekken op Twitter kan het ook niet anders of het volk weet “van toeten noch van blazen” voor wat betreft hun eigen financiële toekomst.

Crypto’s zijn ontstaan als een mogelijk antwoord van hen die er wél mee bezig zijn. De fratsen van Ponzi Finance hebben ze nu stilaan wel gehad. Het gedecentraliseerd systeem steekt als concept veel eerlijker in elkaar in contrast met het gecentraliseerd drukken van geld in handen van centrale bankiers met quasi alle macht achter de schermen.

We hebben gezien wat er gebeurd is in de nasleep van de bankencrisis van 2008. Diegenen die ze veroorzaakten werden geholpen. In alle voorgaande crisissen was het net hetzelfde. Om u maar een idee te geven in welke mate het financiële systeem corrupt is geworden.

Het begon allemaal met de zogenaamde subprime loans. Leningen aan kopers van huizen die om te beginnen ze al niet konden betalen. Leningen die omwille van het dubieuze karakter ettelijke keren werden herverpakt door financiële instellingen om er extra aan te verdienen en verdere speculatie in huizen aan te wakkeren.

Toen die hufters werden ‘gered’ kostte dat 3 keer zoveel als al het geld nodig om alle hypothecaire leningen van huizeneigenaars in één keer terug te betalen en af te lossen. Niet dat je roekeloos gedrag van huizenkopers moet belonen, maar je moet hetzelfde zeker niet doen bij hen die roekeloos gedrag hebben aangemoedigd om hun zakken te vullen.

Zullen we dan maar een tandje bij steken? Warren Buffet koopt zich nù in bij Home Capital Group. De Canadese hypotheekverpatser die de brandstof heeft geleverd voor een nog veel grotere vastgoedspeculatie dan 10 jaar terug bij hun Zuiderburen. Iedereen is er altijd van overtuigd dat de ouwe van Omaha alleen maar oog heeft voor deep value. Minstens even belangrijk is zijn overtuiging dat een bail out hem toekomt mocht het Canadese vastgoed crashen, en crashen zal het.

De illusie van de beheersbare schulden

Andreas Antonopoulos is wellicht niet toevallig tegelijk een grote vaandeldrager van Bitcoin èn een Griek. De Grieken hebben de jongste jaren aan den lijve ondervonden wat het is om te moeten leven met geld dat zijn ‘waarde’ ontleent aan de schulden die er tegenover staan.

Zolang de illusie bestaat dat de schulden beheersbaar zijn, terugbetaald kunnen worden of doorgerold, behoudt het fiat geld min of meer zijn waarde. Je kunt je geld uitgeven voor consumptie of je kunt het beleggen in aandelen of obligaties (schulden) en hopen op meerwaarde voor toekomstige consumptie. De schulden van de een is het bezit van de ander. Daarom ook dat men de illusie dat schulden beheersbaar zijn levendig wil houden.

Indien iedereen zijn geld in crypto munten zou omzetten, zou het fiat geldsysteem imploderen. Waarom? Omdat de schulden niet worden meegenomen. Wat zou overblijven aan fiat-geld zou de hele schuldenberg moeten torsen en Atlas zou bezwijken onder het gewicht.

Om de zoveel jaar is er grote paniek over die immense schuldenberg die weer eens zoveel groter is dan tijdens de vorige crisis en het geld, de euro, de dollar, whatever, wordt opnieuw bijzonder onstabiel. Maar de jongste keer -­in 2008- waren de centrale bankiers echt radeloos. Sommigen hebben achteraf -­uiteraard- toegegeven dat ze het niet meer zagen zitten. Men is de experimentele toer opgegaan. Erop of eronder. Mirakel, het stopte. Maar alle gebreken die er toen in zaten, zitten er nog steeds in, alléén nu met de factor 10. En bij de volgende crisis kunnen ze hetzelfde niet meer doen.

Een exemplarisch voorbeeld van: na-­ons-­de-­zondvloed. Kan je tegenwoordig je ogen nog geloven wanneer Argentinië momenteel een 100-­jarige lening op de markt brengt aan de laagste rentevoeten uit de moderne en niet zo moderne geschiedenis ? En die is bovendien 3 en een halve keer overingeschreven. Is dat niet het land dat de jongste 15 jaar twee keer bankroet ging en zijn schuldeisers liet stikken, bovenop die paar keer in een wat verder verleden?

Hoe is zoiets in godsnaam mogelijk? Ik zal het proberen uit te leggen. Het is het dodelijke groepsdenken die de financiële sector in zijn greep heeft, waar je om je carrière niet te schaden niet teveel mag afwijken van de middenstroom. Diegenen die alles beslissen aan de top zijn cynisch en corrupt genoeg om te weten dat het hen alleen maar geld op brengt, wat er ook moge gebeuren.

Ik kan dus ten volle begrijpen dat sommigen hun focus willen verleggen naar een ander speelterrein zoals cryptovaluta. Maar tot op heden is er nog altijd een link met fiat currencies via bankrekeningen. Je moet cryptomunten kopen met dollars of euro’s en als je winst wil nemen moet je terug naar dollar of euro.

Het begin van het einde van de goudmanipulatie

Wat is er dan mis met goud ? Niets, behalve dat je moet leren leven met manipulatie zolang ‘ze’ (banken & centrale banken) het kunnen en het in hun voordeel speelt en dat goud altijd bewaargeld zal blijven omdat het fysisch moeilijk te transfereren is en zeker voor kleine bedragen.

De manipulatie in goud is bewezen. Tal van banken hebben het al herhaaldelijk toegegeven, en de boetes betaald, maar blijkbaar is de manipulatie dermate lucratief na aftrek van de boetes dat het maar blijft aanhouden.

Je zou er moedeloos van kunnen worden maar er zijn twee mogelijkheden: de manipulatie blijft aanhouden maar op een bepaald moment kan hij veel lucratiever worden in de hausse-richting in plaats van in de onderdrukking. Of mogelijkheid twee: men verliest de controle over de onderdrukking door een of andere omstandigheid en de opgespannen veer springt terug.

Crypto: bewezen waarde doorheen de eeuwen?

Zoals we al zeiden, het is op dit moment nog niet duidelijk wat er van de cryptovaluta zal overblijven. 95 % ervan zal verdwijnen omdat de meesten toch geen meerwaarde bieden in vergelijking met de topnamen. En bovendien: zijn cryptovaluta een store of value ? Want het is in essentie maar een code. Code kan worden gekopieerd en wordt ook gekopieerd anders zouden er nu al geen 800 zijn. Blockchain is de technologie die zijn waarde zal bewijzen maar het is op dit moment twijfelachtig of de sterspelers van vandaag hun waarde zullen behouden.

Als je het vergelijkt met internet, zijn het nu niet de bouwers van het internet genre AOL die geld verdienen maar diegenen die er een winstmodel op hebben gebouwd. CMGI, één van de boegbeelden van de internetboom, die naderhand zijn naam veranderde -­ wat nooit een goed teken is- deemsterde volledig weg. Onder de naam Moduslink Global Solutions (MLNK 1,60 US$) bleef het bedrijf aanklampen maar beleggers verloren wel 99,9 % van hun geld sinds de top in 2000.

Maar zelfs diegenen die een succesvol verdienmodel bouwden op het internet zoals eBay (EBAY 35 US$) en Amazon (Amzn 1.003 US$) crashten in de jaren volgend op de dotcom-boom met meer dan 90 %. eBay slechts met 85 %. Amazon van 82 US$ naar 6,5 US$ (don’t look now!). Idem dito voor Cisco Systems. Was in 2000 het meest waardevolle bedrijf ter wereld. Grootste kapitalisatie op de beurs. Kelderde van 66 US$ naar 7,25 US$. Heeft in de 17 jaar die erop volgde nog maar de helft van zijn verlies goed gemaakt. En dat zijn de overlevenden.

Een echte crash kent geen genade

Op het moment van de crash is er geen genade. Geen onderscheid tussen klasse en klaplopers. Angst is een oerinstinct. Het schakelt het denken uit om zich volledig op het vluchten te concentreren.

Stel je voor dat er eens geen flashcrash is in cryptovaluta maar een echte crash. Iedereen die naar de deur rent en naar buiten wil. De exchanges zouden geen andere keuze hebben dan de deuren te sluiten en een moment van bezinning af te kondigen. Een moment dat dagen, misschien weken kan duren. Exchanges kunnen met het grootste gemak beslissen om slechts beperkte hoeveelheden geld terug te trekken. In die optiek verschillen ze geenszins van de traditionele geldmarktfondsen die van de ene dag op de andere bij stress het geld kunnen bevriezen. Dat hebben de autoriteiten een hele tijd geleden al beslist nadat ze in 2008 met eigen ogen hebben gezien hoe een stille run on the banks op enkele uren tijd alle liquiditeit uit het banksysteem draineerde.

Maar in de cryptowereld is er geen lender of last resort. Geen liquiditeitsverschaffende centrale bankier die het geld van het gepeupel ter beschikking stelt en het toekomstige geld dat nog moet gedrukt worden, ze staan er helemaal alleen voor. Dat is uiteraard ook de hele filosofie van de gedecentraliseerde munten. Dat ze geen derde partij nodig hebben. Maar die stress tests moeten nog komen. En die kunnen griezelig realistisch zijn tegenover de fake stress tests van de banken.

Een track record op lange termijn

Kan Ethereum een succesverhaal worden als belegging wanneer het van 400 naar 40 crasht en er vervolgens jaren over doet om het verloren terrein weer te heroveren? Best mogelijk. Het overkwam Amazon. Maar dat was Amazon. Maar slechts weinigen zullen de pijn kunnen verdragen en het geduld kunnen opbrengen. Het sentiment volgt de prijs. Ethereum is de lieveling van de software-­jongens maar er is geen plafond of cap op het aantal tokens zoals bij Bitcoin. Het kan dus best zijn dat de kapitalisatie binnen een aantal jaar nog steeds tientallen miljarden dollars bedraagt, maar de koers aanzienlijk lager staat dan vandaag. Er zijn geen traditionele maatstaven om het tegen af te punten.

Daarom is een track record zo belangrijk. Hoe heeft dit scheepje de storm doorstaan? Bitcoin laat zich visualiseren als een goudstuk, noemt zichzelf digitaal goud en dat slaat natuurlijk aan bij hen die mee of zelfs vooruit willen zijn op hun tijd. Litecoin noemt zichzelf zilver naast het goud van bitcoin. Het lijkt me niet echt onverstandig op dit moment wat digitale winsten echt te verzilveren en om te zetten in tastbaar goud met een track record van 5.000 jaar and still counting om met een iets geruster hart te kunnen navertellen welke van de 800 scheepjes een onvermijdelijke orkaan het best hebben doorstaan...

Maar dat het opwindende tijden zijn voor de cryptovaluta is overduidelijk. In vergelijking daarmee is beleggen in goud kijken hoe het gras staat te groeien. En de jongste tijd valt dat ferm tegen. Het groeiende gras, bedoel ik.

Er is misschien wel een grotere link tussen die twee, goud & crypto’s, dan algemeen wordt gedacht. En slechts één van de twee kan maar écht in de schijnwerpers staan. Niet allebei tegelijk.

Eén ding is zeker. Er zit geen grammetje speculatie in de goudmarkt momenteel en de zwakke handen zijn al lang gedeserteerd naar andere beleggingen...

Dit is een samenvatting van enkele Analyse nieuwsbrieven geschreven door Roland Vandamme in juni 2017 (edities 1677 & 1678). 

De inhoud lijkt met de dag relevanter te worden.